Ιστορία
Η Ιερά Μονή Ολυμπιωτίσσης είναι το πιο παλαιό και γνωστό μοναστήρι της Παραολύμπιας περιοχής. Το μοναστήρι είναι χτισμένο στο λόφο βορειοδυτικά της πόλης της Ελασσόνας, στους πρόποδες του κάτω Ολύμπου της Θεσσαλίας. Η παλαιότερη έγγραφη πηγή που αναφέρεται στην ιστορία της Παναγίας Ολυμπιώτισσας, είναι το χρυσόβουλο της Μονής, το οποίο αποδίδεται στον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Ανδρόνικο Γ΄ Παλαιολόγο (1336) και κατοχύρωνε την περιουσία του μοναστηριού. Αν και η γνησιότητα του αμφισβητείται το περιεχόμενό του μας δίνει μια εικόνα για την κατάσταση της Μονής το πρώτο ήμισυ 14ου αιώνα μ.Χ. Άλλη μία σημαντική ιστορική μαρτυρία είναι το σιγίλιο γράμμα του Οικουμενικού Πατριάρχου Ιωάννη ΙΔ΄ Καλέκα (1342), του οποίου η γνησιότητα ουδέποτε αμφισβητήθηκε. Το σιγίλιο αυτό προσπαθεί να κατοχυρώσει την αυτονομία του μοναστηριού έναντι των κοσμικών και εκκλησιαστικών αρχόντων της περιοχής στην διοίκηση και λειτουργία της Μονής. Τέλος, μία άλλη γραπτή μαρτυρία ανάγει το καθολικό σε παλαιότερη εποχή. Πρόκειται για μία επιγραφή και χρονολογία που είναι χαραγμένη σε ένα απ΄ τα ξυλόγλυπτα της Μονής στην παλαιά Δυτική Θύρα. Σύμφωνα με τους μελετητές χρονολογείται το 1296-1300 και δεν δηλώνει το έτος ίδρυσης της Μονής ή κτίσης του καθολικού, αλλά το έτος ανακαινίσεως, αποδεικνύοντας έτσι ότι ο ναός προϋπήρχε. Χορηγοί για το κτίσιμο της Μονής θεωρούνταν οι σεβαστοκράτορες Κωνσταντίνος και Θεόδωρος, συνδιοικητές της Θεσσαλίας κατά το διάστημα 1289-1303.
Από το δεύτερο ήμισυ του 13ου αι. η Ολυμπιώτισσα φαίνεται ότι είναι ένα από τα πιο αξιόλογα μοναστικά κέντρα της περιοχής με αρκετούς μοναχούς και περιουσία. Ωστόσο το πέρασμα των χρόνων και οι δυσμενείς κοινωνικοπολιτικοοικονομικές συνθήκες, τα φυσικά φαινόμενα και ο τουρκικός ζυγός αποτέλεσαν ανασταλτικούς παράγοντες στην ομαλή λειτουργία και κτιριακή ακεραιότητα της Μονής. Όμως μετά τη λήξη της ελληνικής επανάστασης και την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους η κατάσταση ηρέμησε και η ζωή της Ολυμπιώτισσας συνεχίστηκε ομαλά μέχρι και τις μέρες μας.
Ονομασία Μονής
Η Μονή οφείλει το όνομά της στην εικόνα της Παναγίας όπου σύμφωνα με την παράδοση μεταφέρθηκε από ένα εγκαταλελειμμένο μοναστήρι του οικισμού της Καρυάς στους πρόποδες του Ολύμπου. Αρχικά, σύμφωνα με πηγές που διασώθηκαν, το μοναστήρι ήταν αφιερωμένο στην Θεία Μεταμόρφωση του Σωτήρος και αργότερα συνεορτάστηκε και η μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Αυτό συμβαίνει μέχρι και τον 18ο αι. όπου υπάρχει παράλληλος εορτασμός και των δύο εορτών τον Αύγουστο. Ωστόσο, την μετονομασία της Μονής δεν μπορούμε να την κατατάξουμε χρονολογικά.
Ο θρύλος της Εικόνας της Παναγίας
Σύμφωνα με ένα θρύλο, μετά τη διάλυση της Μονής της Καρυάς, η εικόνα της Παναγίας με θαυματουργό τρόπο ξεκίνησε για να έρθει στην Μονή της Ελασσόνας. Την νύχτα ένας βοσκός είδε να βγαίνει ένα περίεργο φως από σωρό άγριων χόρτων. Καθώς φοβήθηκε, έριξε μία πέτρα προς το μέρος απ΄ όπου ερχόταν το φως. Αμέσως ένοιωσε το χέρι του να παραλύει και τρομαγμένος επέστρεψε στην Καρυά και διηγήθηκε το γεγονός στους συγχωριανούς του. Την επόμενη μέρα, πήγαν όλοι μαζί στο σημείο εκείνο και, αφού έψαξαν, βρήκαν την εικόνα της Παναγίας στην οποία ήταν σφηνωμένη η μικρή πέτρα που είχε πετάξει ο βοσκός. Αμέσως ο βοσκός μετανόησε και το χέρι του έγινε καλά. Οι κάτοικοι της Καρυάς με λιτανεία μετέφεραν την εικόνα στην Μονή της Ελασσόνας.
Εικόνα της Παναγίας
Σημείο αναφοράς του ναού είναι η εικόνα της Παναγίας Θεοτόκου ζωγραφισμένη επί ξύλου, διαστάσεων 0,11 x 0.07 μ.Η Παναγία απεικονίζεται ορθή, με χέρια σταυρωμένα σε στάση προσευχής. Η παλαιά μικρή εικόνα αυξήθηκε σε διάσταση με την πάροδο των αιώνων. Αρχικά στο κεντρικό σημείο της εικόνας τοποθετήθηκε ένα εικονογραφημένο πλαίσιο όπου απεικονίζονται δύο άγγελοι εκατέρωθεν της Θεοτόκου, επιστέφοντάς την με βασιλικό στέμμα. Αργότερα προστέθηκε ένα ακόμα μεγαλύτερο πλαίσιο. Πρόκειται για ένα αργυροεπίχρυσο κάλυμμα σε τρία διαφορετικά διαζώματα περιμετρικά της Θεοτόκου. Στο κάτω μέρος της εικόνας σώζεται επιγραφή που χρονολογεί την ανακαίνιση της εικόνας στις 15 Απριλίου του 1893, καθώς και τα ονόματα αυτών που την φιλοτέχνησαν «Νικολάου και Πέτρου Κουτσιάφτη εκ Καλαρρυτών και Αδελφών της Μονής Θεοφάνους και Αβεκίου των Ιερομονάχων». Επάνω αριστερά της εικόνας διακρίνεται σε ανοιχτό κυκλικό σημείο η σφηνωμένη πέτρα του βοσκού, που στάθηκε αφορμή να πλασθεί ο θελκτικός θρύλος που αναφέρθηκε.
Σήμερα το μοναστήρι είναι γυναικείο. Οι κάτοικοι του τόπου, θέλοντας να εκφράσουν τις ευχαριστίες τους για τη βοήθεια της Παναγίας στην απελευθέρωση της πόλης το 1912, κάθε χρόνο στις 5 Οκτωβρίου (παραμονή της επετείου της απελευθέρωσης) συνοδεύουν σε λιτανεία τη θαυματουργή εικόνα από τη μονή έως τον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου στο κέντρο της Ελασσόνας.
To μοναστήρι είναι καθημερινά ανοικτό.
Τηλ. μονής: (+30) 24930-22480
Περισσότερες Πληροφορίες