Η Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας Σπαρμού βρίσκεται στην νοτιοδυτική πλευρά του Ολύμπου. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 1.000 μέτρων στη θέση «Σκαμνιώτικες Μαγούλες» . Η Ιερά Μονή απέχει 28 χλμ. από την Ελασσόνα. Η χρονολογία ίδρυσής της τοποθετείται στα μέσα 16ου αιώνα κατά την εποχή της πρώιμης τουρκοκρατίας. Σύμφωνα με επιγραφή στο καθολικό της Μονής, αναφέρεται ως έτος ανακαίνισης το 1633 ενώ και το βιβλίο της προθέσεως επιβεβαιώνει ότι η Μονή λειτουργούσε το 1602.
Το καθολικό της Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας Σπαρμού
Το μοναστηριακό συγκρότημα έχει σχήμα ορθογώνιο και περιβάλλεται από ψηλό περίβολο και διώροφα κελιά. Περιλαμβάνει το καθολικό, τον ξενώνα (μετόχι) εντός του οποίου βρίσκονται παρεκκλήσια του Αγίου Χαραλάμπους και του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, τη φιάλη αγιασμού, την εξωτερική στεγασμένη πηγή-κρήνη της και σε μικρή απόσταση από αυτή βορειοανατολικά το κοιμητηριακό παρεκκλήσι των Αγίων Πάντων. Ένα χιλιόμετρο πριν τη Μονή βρίσκεται το παρεκκλήσι της Αγίας Κυριακής ή Αγίου Μεθοδίου. Στο κέντρο του κτηριακού συγκροτήματος βρίσκεται το καθολικό. Είναι αφιερωμένο στην Παναγία και Ζωαρχική Τριάδα (Αγία Τριάδα). Είναι μονόχωρος ορθογώνιος ναός, λιθόκτιστος και αποτελείται από 4 μέρη: τον νάρθηκα, τη λιτή, τον κυρίως ναό και το ιερό βήμα. Στεγάζεται, εξωτερικά, με δίκλινη κεραμοσκεπή στέγη, η οποία έχει προστεθεί μεταγενέστερα διότι καλύπτει το άνω τμήμα των τοιχογραφιών και εσωτερικά με ξύλινη επίπεδη οροφή η οποία σχηματίζει φατνώματα με λεπτούς πήχεις. Στο υπέρθυρο της δυτικής εισόδου, στο νάρθηκα , εσωτερικά, υπάρχει κτιτορική επιγραφή, αναφερόμενη στην ανακαίνιση και τοιχογράφηση του καθολικού το έτος 1633.
Πνευματική και οικονομική ακμή της Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας Σπαρμού
Η Μονή τον 18ο αιώνα γνώρισε μεγάλη πνευματική και οικονομική ακμή. Η πνευματική ακμή συνδέεται με την πνευματική άνθηση του Ελληνισμού (στα τέλη του 18ου αιώνα και τις αρχές 19ου) και με την ύπαρξη μιας σπουδαίας βιβλιοθήκης η οποία περιλάμβανε θεολογικούς τίτλους, χειρόγραφους κώδικες, έργα μαθηματικών και γεωμετρίας, μυθολογίας και αρχαίων ελληνικών γραμμάτων. Όλα τα παραπάνω έγγραφα βρίσκονται σήμερα στη Μονή της Ολυμπιώτισσας Ελασσόνας.
Από τους χειρόγραφους κώδικες ο πιο σημαντικός είναι αυτός που περιέχει ένα πλήθος ιστορικών πληροφοριών για τα έτη 1602 – 1877. Η σύνταξή του άρχισε το 1800 και συνεχίστηκε μέχρι το 1877. Η Μονή αποτέλεσε κέντρο γραμμάτων και εκπαίδευσης πολλών ιερωμένων, λόγιων και διδασκάλων μεταξύ αυτών και του Ιωνά Σπαρμιώτη του Δανιήλ εκ Τσαριτσάνης, του Γερμανού Σπαρμιώτη και του Γερμανού Κρητικού. Η αδελφότητα που αποτελούνταν από 150 μοναχούς και προσωπικό καλλιέργησε και την βιβλιοδετική τέχνη και ασχολήθηκε με την αντιγραφή και την έκδοση κειμένων. Απόδειξη της οικονομικής ακμής είναι η ύπαρξη μεγάλης κινητής και ακίνητης περιουσίας (μετόχια της Μονής) και η οικονομική ενίσχυση της Σχολής της Τσαριτσάνης.
Τέλος, στη Μονή σήμερα είναι εγκατεστημένη ανδρική αδελφότητα. Η Μονή είναι επισκέψιμη και πανηγυρίζει την ημέρα του Αγίου Πνεύματος.